De vijftien lidstaten van de Unie gaan in Amsterdam onderhandelen over herziening van het Verdrag van Maastricht. Dat moet resulteren in het Verdrag van Amsterdam, met afspraken over meer gezamenlijk beleid inzake buitenlandse- en veiligheidspolitiek, justitie en politie. Op de achtergrond speelt ook de vorming van de Economische en Monetaire Unie (EMU). Om tot de EMU te mogen toetreden voeren de lidstaten nu al een straffe bezuinigingspolitiek. Deze ontwikkelingen zullen in belangrijke mate de toekomst van Europa bepalen, en daarmee het dagelijks leven van de burgers. Het Platform Naar een Ander Europa wil de onverschilligheid in Nederland over de Europese eenwording doorbreken en een publiek debat ontketenen over wat we eigenlijk willen in en met Europa.
Keizer Europa heeft geen kleren aan
"Een gezonde EMU is een nationaal belang", liet minister Zalm weten. De EMU beperkt de inflatie en dat leidt tot meer groei en werkgelegenheid.
Een heel ander geluid kwam van zeventig Nederlandse economen. Zij publiceerden in februari een gezamenlijke verklaring. Het is volgens deze economen niet bewezen dat een lage inflatie tot hoge groei leidt. De criteria om aan de EMU mee te mogen doen zijn willekeurig en houden geen rekening met de uiteenlopende omstandigheden in de verschillende landen. Bovendien is de EMU voorbode van meer onheil. Beleidsinstrumenten als wisselkoersaanpassingen kunnen straks niet meer gebruikt worden, de rente wordt overal hetzelfde, en na toelating tot de EMU mogen, volgens het zogenaamde 'Stabiliteitspact', overheidstekorten en staatsschulden niet oplopen. Dat betekent dat de lidstaten straks nog maar een manier hebben om economische tegenslagen op te vangen: snijden in de overheidsbestedingen. Dat leidt tot een neergaande spiraal van ontmanteling van de sociale zekerheid en voorzieningen. Tot slot waarschuwen de economen voor beleidsconcurrentie. Lidstaten zullen elkaar beconcurreren met een zo gunstig mogelijk investeringsklimaat, met grote ecologische en sociale gevolgen. Op de verklaring werd met woede gereageerd. Robert Went, een van de initiatiefnemers: "Tot nu toe leek de EMU onder economen onomstreden, na onze verklaring blijkt dat de keizer geen kleren aan heeft."
Estafette van solidariteit
"Vroeger stonden we niet zo stil bij Europa. Nu zien we dat dit Europa een Europa zonder grenzen voor de banken en grote concerns is. (...) Daarom speelt op de achtergrond van onze strijd, de strijd voor een sociaal Europa.", aldus een van de stakers onlangs bij de met sluiting bedreigde Renault-vestiging in Vilvoorde. Ondertussen staan meer dan twintig miljoen Europeanen als werkloos geregistreerd. Tot nog toe vestigen de vakbeweging en sommige partijen hun hoop op een sociale paragraaf en een werkgelegenheidshoofdstuk in het Verdrag van Amsterdam. Maar zolang de EMU-dwangbuis blijft, zijn papieren beloftes niet veel waard. Renault-vestigingen in Frankrijk, Spanje en Slovenie voerden actie tegen de plannen met Vilvoorde.
Euromarsen tegen werkloosheid, armoede en sociale uitsluiting Sinds april lopen er Euromarsen vanuit Spanje, Groot-Brittannie, Ierland, Finland, Zweden, Denemarken, Duitsland, Italie, Zwitserland en Frankrijk met als einddoel Amsterdam. Lot van Baaren, een van de organisatoren: "Het wordt een lange estafette van solidariteit tussen werkenden en niet-werkenden." De marsen hebben een vaste kern. Van stad tot stad sluiten marcheerders zich voor een dag aan. Ook in Nederland passeren ze verschillende steden. Talloze plaatselijke comites werken momenteel aan de ontvangst van 'hun' mars. Op Zaterdag 14 juni arriveren de Euromarsen in Amsterdam voor de Europese Demonstratie tegen Werkloosheid, Armoede en Sociale Uitsluiting. Naast de marcheerders en de Nederlandse deelnemers worden er bussen uit heel Europa (en een vliegtuig uit Griekenland!) verwacht. De organisatie mikt op duizenden deelnemers. De Marsen, de economenverklaring en Vilvoorde hebben ook het Europa-debat binnen de vakbeweging gestart. Een aantal vakbondseconomen ondertekende de verklaring van de zeventig economen, vakbondsleden verzamelen handtekeningen ter ondersteuning van de Euromarsen, de Vrouwenbond FNV en de Voedingsbond FNV steunen de Europese marsen.
Tijdens de Eurotop organiseert het Platform van 12 tot 17 juni de Top van Onderop. Daarin komt een veelvoud van meningen en voorstellen aan bod, en wordt de discussie gevoerd over hoe ons Europa er uit moet zien - en vooral: hoe dat te bereiken. "Ons Europa moet een Europa zijn dat een stevig sociaal en milieu- beleid voert, werkgelegenheid schept, het democratisch tekort opheft, gelijke kansen voor mannen en vrouwen creeert, rechtszekerheid biedt, gastvrij is voor vluchtelingen, openstaat voor het Oosten en solidair is met het Zuiden, ontwapent om bij te dragen aan de vrede en zich sterk maakt voor duurzame ontwikkelingen binnen en buiten Europa", aldus het Platform naar een Ander Europa; een bonte schakering van politieke partijen, bewegingen, belangenorganisaties en individuen. Ook de comites van de Euromarsen vormen onderdeel van het Platform.
Samen in actie
Het Platform Naar een Ander Europa heeft het afgelopen half jaar een groot aantal organisaties samengebracht. Anti- racismeorganisaties, milieugroeperingen, grote en kleine ontwikkelingsorganisaties, vredesgroepen, vrouwenorganisaties, jongerenorganisaties en politieke partijen werken samen aan de totstandkoming van de Top van Onderop. In de plaatselijke comites voor de Euromarsen werken vakbonden naast organisaties van werklozen, politieke partijen en individuen.
Aan de Top van Onderop gingen al talloze acties vooraf. De werkgroep 'Ecologisch Europa' demonstreerde op de Dam tegen het Europese vervoersbeleid. Een maand later voerde ze actie tegen de invoer van genetisch gemanipuleerde mais. Ook de werkgroep 'Tegencontrole', deels onderdeel van het Platform en deels daarbuiten actief in de kraakbeweging, timmerde flink aan de weg. In Noordwijk hield zij een 'inkijk-operatie' tijdens het overleg van Europese ministers van justitie en binnenlandse zaken. De actie was een protest tegen de verregaande politie-samenwerking in Europa. Daarnaast dreef de werkgroep - in clownskostuum - de spot met het komende 'Euro-circus', tijdens voorlichtingsbijeenkomsten van de gemeente Amsterdam over de veiligheidsmaatregelen gedurende de Eurotop.
Hoe verder?
Aan het einde van de Top van Onderop zal het Platform de balans opmaken en zal het reageren op de resultaten van de officiele Eurotop.
Het Platform Naar een Ander Europa en de vele allianties - nationaal en Europees - die in de voorbereiding gesmeed zijn, kijken al verder vooruit. Meer Europese samenwerking van onderop is van levensbelang. Daarom ontvangt de Top van Onderop ook vertegenwoordigers van eerdere alternatieve Eurotoppen, en heeft het Platform contact met activisten in Luxemburg, waar de volgende Eurotop gehouden wordt. Inmiddels heeft het Platform een 'Coalition Towards a Different Europe' in het leven geroepen. Meer dan honderdvijftig Europese organisaties hebben zich daarbij aangesloten. Ook de organisatoren van de Euromarsen komen, de dag na de Europese demonstratie tegen werkloosheid, bijeen om afspraken te maken over verdergaande Europese coördinatie.
Platform Naar een Ander Europa