Kader:
Te voet, per boot, trein of vliegtuig.
Heel Europa gaat op weg naar Amsterdam.

Euromarsen: Europa moet werken!

door Barend De Voogd

"Er zijn officieel al meer dan achttien miljoen werkloze Europeanen! De economische succescijfers en de werkloosheid- cijfers lopen steeds verder uit elkaar. Logisch, want de bezuinigingen omwille van de EMU, creeren juist werkloosheid. Neem Italie. Daar worden de vervroegde pensioenen onder vuur genomen. Zo'n staatspensioen kost geld. Omdat Italie ook in de EMU wil, wordt dat dus op de helling gezet. De ene groep moet langer door blijven werken, terwijl de andere aan de kant blijft staan. In heel Europa gebeuren dat soort dingen."

Daarnaast zie je een toename van flexibele contracten. "De Japanners noemen het 3D-Jobs: Difficult, Dirty & Dangerous. In Brussel heet het 'a-typisch werk'. In feite is het typisch het werk dat we steeds meer gaan zien: lage lonen, langere werktijden, onzekere contracten en slechtere werkomstandigheden."

De EU stimuleert dat?
"Ja, 'laat de markt haar werk doen', en dus privatiseren en dereguleren de overheden bij het leven. Tegenstrijdig genoeg voert de EU tegelijkertijd een enorm bureaucratisch beleid van standaardisering. Via de zogenaamde ISO-normen kunnen bedrijven een keurmerk verdienen. Dat zijn normen die een certificaat opleveren voor productorganisatie en producten. Niet alleen in de industrie, Randstad heeft er bijvoorbeeld ook een voor haar 'kwaliteitsverbeterings-proces'. Voor de organisatie van het werk houdt dat in dat iedere arbeidshandeling stapje voor stapje wordt vastgelegd. De 'flexibele mondige werknemer' waar politici en ondernemers de mond zo van vol hebben, is dus strak in het pak genaaid. Dat legt een enorme druk op de mensen. Soms is Europese regelgeving echt alarmerend. De Deense overheid, bijvoorbeeld, steunt schilderbedrijven die met verf op waterbasis werken. Andere verf bevat immers vaak giftige stoffen. Door de beleidsconcurrentie van de EU wordt die progressieve maatregel van de Denen zwaar onder druk gezet. Harmonisering, maar wel naar een slechter niveau."

En de Europese Ondernemingsraden?
"Tja, de multinationale bedrijven zouden zo'n Europese OR krijgen. Dat is in 1994 afgesproken, maar nog niet overal gebeurd. Het zijn castraten vergeleken met de, toch al beperkte, Nederlandse ondernemingsraden. Ze hebben recht op voorlichting en raadpleging. Er zijn minimale Europese afspraken over, de rest moeten ze zelf maar uitonderhandelen. Zo kan het gebeuren dat de bedrijfsleiding probeert er vooral managers in te plaatsen. Zaken die in Nederlandse ondernemingsraden normaal zijn - zoals de hulp inroepen van externe deskundigen - moeten nog bevochten worden. Er zit een positieve kant aan. Soms biedt het de zo broodnodige internationale contacten tussen verschillende vakbonden.

Wat ontbreekt is een plan om nieuwe banen te scheppen. Maar de EU belooft beterschap...?
"Ze zeggen al jaren dat werk prioriteit nummer 1 is. De plannen van mensen als EU-commissaris Santer gaat echter niet veel verder dan een Sociale Dialoog tussen Europese werkgevers- en werknemersorganisaties. Daarnaast zijn er voorstellen rond scholing, en plannen om banen te scheppen in bijvoorbeeld de high- tech sector. Maar de kern raakt het allemaal niet. Het Europees Verbond van Vakverenigingen hoopt op een sociale paragraaf in het nieuwe Verdrag. Het EVV wil een stelsel van minimumnormen voor EU-landen. Ondergrenzen voor bijvoorbeeld lonen, sociale zekerheid en rechten. Ze heeft wel wat kritiek op de EMU, maar maakt die ondergeschikt aan de vrees dat de burgers het vertrouwen in Europa zullen verliezen.
De sociale paragraaf in het Verdrag van Maastricht was volstrekt vaag. Maar een ambitieuze doelstelling in het nieuwe verdrag, zoals de halvering van de werkloosheid voor het jaar 2000, eist het EVV niet. Juist met zo'n eis zou je mensen kunnen mobiliseren om druk uit te oefenen."

Jullie pleiten voor Europese arbeidstijdverkorting met behoud van loon. Is dat niet onrealistisch?
"Ik kan begrijpen dat mensen dat denken. Een CNV'er zei onlangs dat Arbeidstijdverkorting nooit bedoeld was om banen te scheppen, maar om ontslagen te beperken. Dat is tekenend. Je moet natuurlijk wel actie voeren voor goede voorwaarden waaronder je arbeidstijd verkort: herbezetting, koopkrachtbehoud, scholing. Dat hebben de bonden in Nederland nauwelijks gedaan. Mensen hebben jarenlang een soort ATV gehad die vaak meer overwerk betekende; een hogere werkdruk en problemen met de baas. En waar blijven de nieuwe banen? Niet vreemd dat velen er cynisch over zijn. Maar als je vindt dat iedereen die wil, ook moet kunnen werken moet je het werk herverdelen. Zo simpel is dat. ATV is een reele noodzaak. Onze eis is een oproep om in verzet te komen. Alleen door actie zul je het afdwingen."

Met name in de milieubeweging is veel huiver voor Europese banenplannen.
"En terecht. Santer wil bijvoorbeeld meer banen door de aanleg van meer snelwegen. Nee, er moeten nieuwe banen geschapen worden langs sociale en ecologische prioriteiten: gezondheidszorg, kinderopvang, onderwijs, huizenbouw en milieuprojecten."

Hoe staat de FNV tegenover de Euromarsen?
"Ze steunt de marsen niet. Jammer, want we pleiten net als de FNV voor een sociaal Europa. Gelukkig staan veel bondsleden wel achter achter de marsen. Ook de Vrouwenbond en de Voedingsbond steunen ons.
Er zijn 25 plaatselijke comites die de marsen zullen ontvangen. Vakbondsleden, organisaties van werklozen, WAO'ers en bijstandstrekkers, clientenraden, WAO-beraden, kerken en anti- racisme organisaties werken er samen aan. Soms gaat het moeizaam, meestal niet. Samen kunnen we breed mobiliseren en een sociale agenda voor Europa op tafel krijgen. De grote winst is dat de marsen de kritiek op dit Europa uit de vergaderkamertjes weer op de straat hebben gebracht."

Voor de Top van Onderop (12 tot en met 17 juni) en voor de slotdemonstratie van de Europese marsen tegen werkeloosheid (14 juni) komen uit heel Europa mensen naar Amsterdam.

Sommige zijn zelfs inmiddels al vertrokken. Ze doen mee aan de marsen tegen werkloosheid. In april al zijn mensen in Tanger (Marokko) en aan de Poolcirkel in Lapland te voet vertrokken op weg naar Amsterdam. Ze zullen op 13 juni aan de vooravond van de grote slotdemonstratie in Amsterdam (14 juni, 14.00 uur op de Dam) aankomen in de tijdelijke hoofdstad van Europa.

Maar wie denkt dat de deelnemers aan de slotmanifestatie in juni allemaal te voet komen naar De Lage Landen heeft het mis. Deelnemers gaan ook op pad per fiets vanuit ondermeer Duitsland en Belgie. Of wat te denken van het Fair Trade schip dat vanuit Scandinavie op weg gaat naar de Top van Onderop. Natuurlijk komen deelnemers ook gewoon per bus vanuit de ons omringende landen. Of per trein als het wat verder weg is zoals de speciale trein die vanuit Oostenrijk naar Nederland zal komen. Wie helemaal ver weg woont chartert gewoon een vliegtuig. Vanuit Griekenland zal een complete Airbus afreizen naar Amsterdam voor de slotmanifestatie van de marsen tegen werkloosheid.

Kortom het beloofd een drukke boel te worden in Amsterdam tijdens de Eurotop. Maar er is altijd nog wel een plekje over voor jou! Wil je meer weten over de activiteiten rondom de Eurotop en de Top van Onderop? Bel dan met: 020 - 4222712.